Công viên Bến Bạch Đằng thuộc khu vực trung tâm hiện hữu TPHCM là một trong những địa điểm thu hút du khách và là đầu mối du lịch đường thủy của thành phố, đang có dấu hiệu xuống cấp. Sở QH-KT TPHCM đã phối hợp với đơn vị tư vấn khảo sát, bổ sung chỉnh sửa phương án cải tạo chỉnh trang công viên này và UBND TPHCM đã chấp thuận phương án ý tưởng thiết kế, cải tạo chỉnh trang khu công viên Bến Bạch Đằng theo hình thức xã hội hóa.
Một góc Bến Bạch Đằng, TPHCM. Ảnh: PHAN NGUYỄN
68 tỷ đồng cải tạo, chỉnh trang
Theo phương án ý tưởng thiết kế, cải tạo chỉnh trang khu công viên Bến Bạch Đằng mà thành phố vừa chấp thuận dựa trên đề xuất của Sở QH-KT, phạm vi cải tạo, chỉnh trang gồm toàn bộ khu công viên từ ranh cột cờ Thủ Ngữ đến ranh dự án Khu phức hợp Sài Gòn - Ba Son (18.600m2). Riêng khu vực trước Bảo tàng Tôn Đức Thắng, UBND thành phố lưu ý cần phải thiết kế thông thoáng, giữ lại các khẩu súng thần công và lưu ý cốt nền đồng bộ cho công viên. Phương án thiết kế tại vị trí tiếp giáp giữa công viên Bến Bạch Đằng với ranh dự án Khu phức hợp Sài Gòn - Ba Son, tuyến đường ven sông Sài Gòn và lối lên xuống cầu Thủ Thiêm 2, đảm bảo phải kết nối đồng bộ hài hòa với cảnh quan tại khu vực này.
Về mảng xanh hiện hữu có tổng diện tích khoảng 5.430m2 (chiếm hơn 29%), trong đó, chia thành 3 nhóm bố trí: mảng xanh dọc đường Tôn Đức Thắng, trong công viên và dọc bờ sông. Các loại cây xanh bao gồm: viết, lim xẹt, bằng lăng tím, cau vua, tùng bách tán, phượng vĩ, liễu rủ, hoa lài, ngâu... Đơn vị tư vấn thiết kế đề xuất giữ lại tối đa các cây tầm cao, cải tạo lớp cảnh quan đệm, thiết kế thêm không gian chức năng bên trong các mảng xanh và hình thành mảng xanh liên tục ven sông.
Tổng quát ý tưởng đề xuất khu vực công viên Bến Bạch Đằng được chia thành 3 khu chức năng. Trong đó, khu tưởng niệm lịch sử (khoảng 4.000m2) sẽ được bố trí cảnh quan lối đi dạo, thiết kế mảng xanh theo dạng bậc cấp thoải dần về phía bờ sông giúp người dân, du khách dễ tiếp cận. Khu xúc tiến du lịch (khoảng 5.150m2) là khoảng đệm giữa không gian lịch sử và công viên cộng đồng, được giảm mức độ bê tông hóa, tăng diện tích mảng xanh, thiết kế các khu vực nghỉ chân thân thiện và không gian sinh hoạt tập trung.
Khu vực này sẽ được cung cấp các dịch vụ di chuyển trên sông cũng như tiện ích tìm kiếm thông tin du lịch, hỗ trợ du khách. Khu công viên cộng đồng (khoảng 2.750m2) sẽ được bổ sung mảng xanh, tăng hệ thống cây xanh tầm cao, nhiều bóng mát và được thiết kế lối đi dạo sinh động đan xen giữa các thảm cỏ và cây bụi. Dự kiến việc cải tạo, chỉnh trang công viên Bến Bạch Đằng tổng kinh phí khoảng 68 tỷ đồng, từ nguồn xã hội hóa.
Sở QH-KT cho biết, sau khi cải tạo, chỉnh trang, khu vực công viên Bến Bạch Đằng tạo mảng xanh liên tục ven sông, cùng công trình cột cờ Thủ Ngữ sẽ trở thành điểm thu hút khách du lịch và cư dân thành phố đến vui chơi, giải trí. UBND thành phố cũng giao Sở QH-KT hướng dẫn đơn vị tư vấn hoàn chỉnh phương án quy hoạch tổng mặt bằng cải tạo chỉnh trang công viên Bến Bạch Đằng để trình Sở Xây dựng thành phố trước ngày 10-11. Đặc biệt, việc chỉnh trang phải hoàn thành trước Tết Tân Sửu 2021.
Trùng tu di tích cột cờ Thủ Ngữ
Đối với di tích cột cờ Thủ Ngữ (nằm trên Bến Bạch Đằng), UBND TPHCM cũng đã thống nhất phương án đề xuất cải tạo kiến trúc và thiết kế cảnh quan khu vực cột cờ Thủ Ngữ (phương án 2); đồng ý đề xuất di dời các cây xanh để không che khuất tầm nhìn từ cột cờ Thủ Ngữ về phía Bến Nhà Rồng và Khu đô thị mới Thủ Thiêm.
Thành phố giao Sở QH-KT, Trung tâm Nghiên cứu kiến trúc báo cáo thông qua Hội đồng Kiến trúc - Quy hoạch TPHCM để góp ý hoàn thiện thêm phương án thiết kế, cần nghiên cứu đề xuất thêm phương án treo cờ bằng hệ thống tự động và trao đổi với Hội Khoa học Lịch sử thành phố về đề xuất xây dựng bia tưởng niệm Tiểu đội bảo vệ lá cờ đỏ sao vàng đã hy sinh tại cột cờ Thủ Ngữ trong ngày 23-9-1945.
TPHCM cũng giao Trung tâm Nghiên cứu kiến trúc chủ trì tư vấn thiết kế, phối hợp với đơn vị có liên quan kiểm định, đánh giá chất lượng công trình và các yêu cầu giải pháp thiết kế kỹ thuật, nhằm đánh giá toàn diện trên cơ sở khoa học, hoàn thiện hồ sơ thiết kế kiến trúc chi tiết gắn với thiết kế cảnh quan công viên Bến Bạch Đằng tại vị trí cột cờ. Trình Sở Xây dựng có ý kiến thẩm định để làm cơ sở bàn giao hồ sơ thiết kế cho Trung tâm Quản lý hạ tầng kỹ thuật thành phố tổ chức trùng tu, thi công cải tạo cảnh quan.
Thành phố cũng đồng ý thực hiện công tác kiểm định đánh giá chất lượng công trình, thiết kế, trùng tu cột cờ Thủ Ngữ và thi công cải tạo cảnh quan công viên khu di tích này bằng nguồn kinh phí xã hội hóa. Giao Trung tâm Quản lý hạ tầng kỹ thuật thành phố làm chủ đầu tư, tiếp nhận nguồn kinh phí xã hội hóa; chịu trách nhiệm quản lý thi công cải tạo công viên cảnh quan và trùng tu cột cờ Thủ Ngữ; trình Sở Xây dựng nghiệm thu, bàn giao cho Sở VH-TT quản lý cột cờ Thủ Ngữ, Sở Xây dựng quản lý phần công viên cây xanh. Tất cả công việc này phải hoàn thành trước tháng 1-2021.
Công viên Bến Bạch Đằng tại số 2 đường Tôn Đức Thắng, nằm bên bờ Tây sông Sài Gòn với chiều dài 1,3km, rộng khoảng 23.400m2. Theo quy hoạch chi tiết 1/500 được UBND TPHCM phê duyệt năm 2018, công viên này sẽ được nghiên cứu mở rộng trên khu vực diện tích 46,56ha, kéo dài từ khu vực Thủ Thiêm đến nút giao cầu Khánh Hội, với mục tiêu dài hạn nhằm phát triển khu vực công viên cây xanh, trung tâm thương mại, bãi đậu xe ngầm, trung tâm thông tin du lịch và đầu mối trung chuyển các tuyến du lịch trên sông.