Việc duy tu, nạo vét luồng hàng hải là hoạt động thường xuyên, góp phần bảo đảm độ sâu cho tàu lớn ra vào cảng. Tuy nhiên, chất nạo vét cần được quản lý chặt chẽ về vị trí đổ thải, đánh giá tác động môi trường và giám sát thi công. Thành phố Hải Phòng đang chủ động quy hoạch các điểm tiếp nhận chất nạo vét hợp lý, đáp ứng yêu cầu phát triển cảng biển gắn với bảo vệ môi trường.
.jpg)
Tàu hút phun Long Hải 25 tại công trường nạo vét luồng hàng hải Hải Phòng.
Chủ động quy hoạch điểm đổ thải
Theo Trưởng Phòng Khoáng sản, biển và hải đảo (Sở Nông nghiệp và Môi trường) Mai Đức Long, thời gian qua, thành phố chủ động, tích cực chuẩn bị quy hoạch các vị trí đổ chất nạo vét dài hạn cho các công trình nạo vét luồng hàng hải và xây dựng cảng biển quy mô lớn. Thành phố quy hoạch, công bố các vị trí đổ chất nạo vét trên bờ thuộc phạm vi quản lý, kịp thời tháo gỡ vướng mắc trong công tác duy tu, bảo đảm độ sâu luồng hàng hải.
Để cơ sở hóa công tác quy hoạch và phục vụ quản lý lâu dài, thành phố tổ chức nghiên cứu chuyên sâu về vị trí đổ thải ngoài biển. Từ năm 2015, UBND thành phố giao Viện Tài nguyên và Môi trường biển thực hiện đề tài “Nghiên cứu xây dựng luận cứ phục vụ đổ bùn cát do nạo vét trên địa bàn Hải Phòng”. Nhóm nghiên cứu xác định 4 vị trí ngoài biển gồm D1, D2, D3, D4 với tổng diện tích 3.034 ha, khả năng tiếp nhận khoảng 206 triệu m³ chất nạo vét. Năm 2017, đề tài hoàn thành và nghiệm thu. Đây là một trong những căn cứ pháp lý quan trọng để Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cấp 3 giấy phép nhận chìm, giao khu vực biển cho Tổng Công ty Bảo đảm an toàn hàng hải miền Bắc nhận chìm chất nạo vét duy tu luồng hàng hải Hải Phòng giai đoạn 2021 - 2025.
Trên cơ sở kết quả nghiên cứu này, các cơ quan chức năng tiếp tục tham mưu và triển khai các biện pháp quản lý cụ thể, bảo đảm việc tiếp nhận và xử lý chất nạo vét phù hợp quy hoạch và yêu cầu môi trường. Sở Tài nguyên và Môi trường (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) tham mưu UBND thành phố công bố danh mục các vị trí đổ chất nạo vét trên bờ và ngoài biển thuộc phạm vi quản lý. Hiện thành phố bố trí được 6 - 7 vị trí tiếp nhận chất nạo vét, khả năng tiếp nhận khoảng 15 - 20 triệu m3/năm. Các vị trí này chủ yếu là mặt bằng các khu công nghiệp, có đánh giá tác động môi trường. Tính từ đầu năm 2024 đến tháng 5/2025, UBND thành phố ban hành các văn bản chấp thuận việc đổ chất nạo vét luồng và các công trình hàng hải với tổng khối lượng ước tính khoảng 3,5 triệu m3.
Việc bố trí và quản lý các điểm đổ chất nạo vét không chỉ góp phần duy trì ổn định hoạt động hàng hải, mà còn tạo điều kiện để các dự án nâng cấp luồng lạch được triển khai hiệu quả. Dự án “Nâng cấp luồng hàng hải đoạn từ vũng quay tàu cảng container quốc tế Hải Phòng đến cảng Nam Đình Vũ” được khởi công từ tháng 1/2024. Sau khi nâng cấp, luồng đạt độ sâu âm 8,5 m (trước đó là âm 7 m), nhờ đó các cảng tại khu vực Nam Đình Vũ xóa bỏ tình trạng tàu hàng phải chờ con nước, gia tăng năng lực tiếp nhận tàu lớn, có thể tiếp nhận tàu trọng tải lên đến 48.000 DWT đầy tải. Trước khi cải tạo, với độ sâu âm 7 m, tàu có trọng tải 25.000 DWT gặp nhiều khó khăn khi qua luồng.
Cảng tăng nhanh, đổ thải phải đi trước
Dự báo lượng bến cảng trên địa bàn thành phố tiếp tục tăng trong những năm tới. Theo Quyết định số 323/QĐ-BGTVT ngày 29/3/2024 của Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ Xây dựng), hiện trên địa bàn thành phố có 50 bến cảng theo công bố. Cùng với đó, bến số 7, 8 của Cảng cửa ngõ quốc tế Lạch Huyện được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư và đang được đẩy nhanh tiến độ xây dựng; bến số 3, 4 khánh thành và đi vào hoạt động; bến số 5, 6 đang đưa vào thử nghiệm từng phần, dự kiến hoạt động vào cuối năm 2025. Như vậy, tổng số có 56 bến cảng tại Hải Phòng.
Từ thực tế đó cho thấy, nhu cầu quản lý và bố trí điểm đổ chất nạo vét ngày càng cấp thiết. Theo Trưởng Phòng Khoáng sản, biển và hải đảo Mai Đức Long, với số lượng lớn bến cảng đang hoạt động và tiếp tục được đầu tư, lượng chất nạo vét hằng năm tại Hải Phòng rất lớn, khoảng 4 - 5 triệu m3 từ duy tu, chưa kể hàng triệu m3 từ hoạt động nạo vét cơ bản.
Để theo kịp sự tăng nhanh về năng lực tiếp nhận tàu và tải trọng ngày càng lớn, tuyến luồng hàng hải khu vực Hải Phòng cần được cải tạo, nâng cấp từ luồng một chiều thành luồng hai chiều. Thực tế này cho thấy, thành phố cần tiếp tục quan tâm, làm tốt hơn nữa việc xác định điểm đổ chất nạo vét, đáp ứng nhu cầu phát triển ngày càng tăng của điểm đổ thải. Theo Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Phạm Văn Thuấn, với vai trò cơ quan tham mưu quản lý lĩnh vực biển và hải đảo, sở đề xuất UBND thành phố chủ động bố trí thêm điểm tiếp nhận chất nạo vét, đáp ứng yêu cầu phát triển. Để bảo đảm quá trình thi công và đổ chất nạo vét an toàn, không gây ô nhiễm môi trường, sở phối hợp các ngành, đơn vị liên quan, chính quyền địa phương giám sát, hoàn thiện thủ tục chấp thuận vị trí đổ thải và thi công nạo vét của chủ đầu tư. Yêu cầu đặt ra là các chủ đầu tư thực hiện nghiêm việc xin chấp thuận, thông báo trước và sau khi thi công.